Βλέποντας ένα πρόγραμμα σπουδών, είτε προπτυχιακών είτε μεταπτυχιακών, ή ακόμα και εκπαιδευτικά σεμινάρια (σεμινάρια επιμόρφωσης) είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι δίπλα από τα μαθήματα αναγράφεται πάντοτε ένας αριθμός και μια μονάδα μέτρησης – για παράδειγμα Πτυχιακή εργασία – 8.0 ECTS.
Τι είναι τα ECTS, σε τι χρησιμεύουν και γιατί μας ενδιαφέρουν;
Το σύστημα των ECTS και η αξία του
Το ECTS αποτελεί ένα ακρωνύμιο για το European Credit Transfer and Accumulation System, το οποίο στα ελληνικά μεταφράζεται ως Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων. Πρόκειται για έναν όρο που εμφανίστηκε πριν από περίπου τρεις δεκαετίες στα πλαίσια της ανάπτυξης του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, και δημιουργήθηκε από την ανάγκη που παρουσιάστηκε για ένα ενιαίο ευρωπαϊκό περίγραμμα ανώτερης εκπαίδευσης. Με την ανταλλαγή φοιτητών να συμβαίνει όλο και πιο συχνά και διευρυμένα, ήταν απαραίτητο ένα σύστημα το οποίο θα διασφάλιζε την αναγνώριση επιτυχούς παρακολούθησης των μαθημάτων ανά τα διάφορα πανεπιστήμια, πάντα σε ισότιμους όρους.
Στη σημερινή εποχή, το ευρωπαϊκό αυτό σύστημα έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού πλαισίου φοίτησης όπου διευκολύνεται η μετακίνηση και η πρόσβαση σε διάφορα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Υπάρχει μεγαλύτερη ευκολία, δηλαδή, για σπουδές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τόσο σε προπτυχιακό όσο και μεταπτυχιακό επίπεδο, ενώ πλέον υπάρχει και η δυνατότητα για εξ αποστάσεως φοίτηση. Επιπλέον, έχουν αυξηθεί οι διατμηματικές και διαπανεπιστημιακές συνεργασίες, γεγονός που λειτουργεί ευεργετικά στην προώθηση της γνώσης και ανάπτυξη της έρευνας, ενώ τα προγράμματα ανταλλαγής Erasmus και Erasmus+ έχουν αποκτήσει μεγάλη απήχηση και προσφέρουν μοναδική εμπειρία σε φοιτητές και φοιτήτριες από όλη την Ευρώπη.
Πως λειτουργεί το σύστημα των ECTS
Για να καταλάβουμε καλύτερα την χρησιμότητα του, είναι σκόπιμο να αντιληφθούμε τον τρόπο λειτουργίας του. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ECTS στηρίζεται στον απαιτούμενο χρόνο που αφιέρωσε ένας φοιτητής για να παρακολουθήσει τις διαλέξεις, να μελετήσει, να συγγράψει εργασίες και να δώσει εξετάσεις για ένα μάθημα. Η βάση δηλαδή του συστήματος είναι ο όγκος εργασίας και όχι η βαθμολογία του μαθήματος. Για παράδειγμα ένας φοιτητής που πέρασε ένα μάθημα με 6/10 θα λάβει τις ίδιες μονάδες ECTS με έναν άλλο που βαθμολογήθηκε με 10/10 στο ίδιο μάθημα. Κάθε μάθημα, στα πανεπιστήμια που χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα, αναγράφει και τις ECTS μονάδες που προσφέρει, ενώ αξίζει να σημειώσουμε ότι μια μονάδα ECTS μεταφράζεται από 25 ως 30 ώρες εργασίας, ανάλογα με την χώρα της Ε.Ε. στην οποία αναφερόμαστε. Στην περίπτωση της Ελλάδας μια μονάδα αντιστοιχεί με 30 ώρες.
Με κάθε επιτυχή παρακολούθηση ενός μαθήματος, οι φοιτητές λαμβάνουν τις αντίστοιχες μονάδες, ενώ για την ολοκλήρωση των σπουδών απαιτείται από τους φοιτητές να έχουν συμπληρώσει συγκεκριμένο αριθμό μονάδων για να λάβουν το πτυχίο τους. Κάθε ακαδημαϊκό έτος του προγράμματος σπουδών αντιστοιχεί σε 60 ECTS, το οποίο μοιράζεται σε 30 ECTS ανά εξάμηνο. Έχοντας αυτό υπόψη, διαμορφώνονται οι εξής αναλογίες, τις οποίες συναντάμε συχνά κατά την αναζήτηση σπουδών:
- Προπτυχιακές σπουδές = 240 ή 300 ECTS (τετραετές ή πενταετές πρόγραμμα αντίστοιχα)
- Μεταπτυχιακές σπουδές = 90 ή 120 ECTS (πρόγραμμα τριών ή τεσσάρων εξαμήνων αντίστοιχα)
- Διδακτορικές σπουδές = 240 ECTS
Γιατί μας αφορούν οι μονάδες ECTS
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πόσα ECTS έχουμε συγκεντρώσει μέχρι στιγμής, τόσο κατά τη διάρκεια ενός κύκλου σπουδών μας όσο και με την ολοκλήρωσή του.
Ειδικά στα πιο ευέλικτα προγράμματα σπουδών ή στις περιπτώσεις Erasmus, όπου οι φοιτητές επιλέγουν με μεγάλη ελευθερία τα μαθήματά τους και “χτίζουν” ένα πιο προσωποποιημένο πρόγραμμα, οφείλουν να γνωρίζουν πόσες μονάδες έχουν συγκεντρώσει και πόσες χρειάζονται ακόμα για να αποφοιτήσουν, ή εάν τα μαθήματα από τα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια αναγνωρίζονται. Αυτό θα τους βοηθήσει να μην βρεθούν σε έλλειψη μονάδων προς το τέλος των σπουδών τους και κατ’ επέκταση να μην χρειαστεί να παρακολουθήσουν παραπάνω μαθήματα. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνουν επίσης όσοι αναζητούν μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές, καθώς πολλές φορές στις προϋποθέσεις
εισαγωγής περιλαμβάνεται τίτλος πτυχίου με ελάχιστο όριο μονάδων ECTS, ή ελάχιστες μονάδες γύρω από ένα συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο. Αξίζει, λοιπόν, για την καλύτερη διαχείριση των σπουδών μας, να γνωρίζουμε το σύνολο των μονάδων ECTS που έχουμε συγκεντρώσει.
Το σύστημα ECTS, όπως αναλύθηκε παραπάνω, αποδεικνύεται ότι έχει μεγάλη αξία στη σύγχρονη ευρωπαϊκή εκπαιδευτική κοινότητα. Κρίνεται απαραίτητο για την τήρηση της διαφάνειας και της ισοτιμίας των ακαδημαϊκών σπουδών, ενώ με τις δυνατότητες αναγνώρισης και μετακίνησης που προσφέρει δημιουργεί γόνιμο έδαφος για την κατασκευή μιας βιώσιμης σταδιοδρομίας.
Βιβλιογραφία
- European Commission: Directorate-General for Education, Youth, Sport and Culture. (2015).
ECTS users’ guide 2015. Publications Office of the European Union.
https://data.europa.eu/doi/10.2766/87192. - Wagenaar, R. (2019). A History of ECTS, 1989-2019: Developing a World Standard for
Credit Transfer and Accumulation in Higher Education. International Tuning Academy.
