Σε μια επαγγελματική καθημερινότητα που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα και ραγδαίες αλλαγές, είναι πολύ σημαντικό να είμαστε προσανατολισμένοι τόσο στο παρόν μας όσο και στο μέλλον μας. Όταν ένα άτομο αναγνωρίζει που βρίσκεται, διαθέτει δηλαδή αυτογνωσία, και γνωρίζει που θέλει να κατευθυνθεί (μέσα από τη στοχοθεσία), προσανατολίζεται και προετοιμάζεται ανάλογα, με αποτέλεσμα να ρυθμίζει την δράση του κατάλληλα και να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά στην λήψη αποφάσεων και στις διάφορες μεταβάσεις που καλείται να διαχειριστεί.
Με μια αποτελεσματική στοχοθεσία δηλαδή, μπορούμε να αποκτήσουμε ένα σαφές σχέδιο δράσης, να δεσμευτούμε στο στόχο μας, και να εστιάσουμε την συγκέντρωσή μας στην προσπάθειά μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι στόχοι που θέτουμε, λειτουργούν ως κίνητρα και μας βοηθούν να ξεπεράσουμε ενδεχόμενα εμπόδια στην προσπάθεια μας να αναπτυχθούμε.
Με ποια κριτήρια μπορώ να θέσω αποτελεσματικά τους στόχους μου;
Ένας στόχος για να λειτουργήσει ευεργετικά χρειάζεται να διαθέτει κάποια χαρακτηριστικά, τα οποία συνοψίζονται από το μοντέλο S.M.A.R.T. Πιο συγκεκριμένα, ένας έξυπνος στόχος πρέπει να είναι:
● Συγκεκριμένος (Specific)
● Μετρήσιμος (Measurable)
● Επιτεύξιμος (Attainable)
● Σχετικός (Relevant)
● Χρονικά οριοθετημένος (Time bound)
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό ο στόχος μας να είναι συγκεκριμένος, να τον προσδιορίζουμε δηλαδή με ακρίβεια. Για παράδειγμα η δήλωση θέλω να γίνω καλύτερος στη δουλειά μου δεν αποτελεί έξυπνο στόχο, σε αντίθεση με την δήλωση θέλω να βελτιώσω τις δεξιότητές μου στη δημόσια ομιλία, η οποία εστιάζει σε μια συγκεκριμένη πτυχή της δουλειάς και συνεπώς προσδιορίζει ακριβώς το εύρος του στόχου.
Επίσης, ένας στόχος χρειάζεται να είναι μετρήσιμος, προκειμένου να μπορούμε να παρακολουθούμε την πρόοδο μας και να αντιληφθούμε την επίτευξη του. Στο παραπάνω παράδειγμά, αυτό θα μπορούσε να ήταν η παρακολούθηση δύο σχετικών σεμιναρίων και η πραγματοποίηση μιας ομιλίας ανά εβδομάδα στα μέλη της ομάδας.
Δύο ακόμη σημαντικές παράμετροι είναι η επιτευξιμότητα και η σχετικότητα του στόχου μας, οι οποίες καθορίζουν και το επίπεδο δέσμευσής μας. Η πρώτη αναφέρεται στο κατά πόσο θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους, τους οποίους μπορούμε να πετύχουμε. Σε έναν άνθρωπο με περιορισμένες επικοινωνιακές δεξιότητες δεν θα λειτουργήσει ενισχυτικά ο στόχος να μιλάει δημόσια μπροστά σε χιλιάδες άτομα μέσα σε δύο εβδομάδες. Θα χρειαστεί να ξεκινήσει σε πιο μικρή και ελεγχόμενη βάση, και σταδιακά να διεκδικήσει υψηλότερους στόχους. Η σχετικότητα, από την άλλη έχει να κάνει με τη συνάφεια του στόχου με τον ευρύτερο προσανατολισμό του ατόμου. Ένα άτομο που επιθυμεί να αναπτυχθεί επαγγελματικά θα χρειαστεί να θέσει έναν σχετικό στόχο και όχι κάτι το οποίο δεν θα τον ωφελήσει να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση, όπως για παράδειγμα είναι η μείωση της κατανάλωσης του ρεύματος στο σπίτι του.
Άλλο ένα χαρακτηριστικό, πολύ βασικό για την στοχοθεσία μας, είναι η χρονική οριοθέτηση. Ένας στόχος δίχως χρονικά όρια καθιστά δυσκολότερη την διαχείριση των διαθέσιμων πόρων (χρήματα, χρόνος, ενέργεια). Ένα ρεαλιστικό χρονικό εύρος είναι απαραίτητο για την δράση μας προς το στόχο.
Τέλος, σε συνέχεια του παραπάνω μοντέλου αξίζει να αναφερθεί και η μετεξέλιξη του στο μοντέλο S.M.A.R.T.E.R. το οποίο λαμβάνει υπόψη τόσο την αξιολόγηση (Evaluation) όσο και την αναθεώρηση (Revision) του στόχου. Πρόκειται για δύο καταλυτικές προσθήκες, που μέσα από τον αναστοχασμό επί της διαδικασίας και τον επαναπροσδιορισμό της δράσης, εντάσσουν την προσπάθειά μας σε ένα πλαίσιο συνεχιζόμενης ανάπτυξης.
Στοχοθεσία και σταδιοδρομία με νόημα
Όταν, λοιπόν, θέτουμε εμείς οι ίδιοι τους στόχους μας, με έναν λειτουργικό και αποτελεσματικό τρόπο, δημιουργούμε το πλάνο δράσης μας, μέσα από το οποίο θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας, να προσαρμοστούμε στις όποιες δυσκολίες, και να κατασκευάσουμε τη σταδιοδρομία μας με νόημα. Θα αποκτήσουμε την ευκαιρία, δηλαδή, μέσα από μια διαρκή εσωτερική κινητοποίηση, να διεκδικήσουμε μια βιώσιμη σταδιοδρομία που θα μας προσφέρει ευημερία, παρά στις σύγχρονες ασταθείς συνθήκες.
Βιβλιογραφία:
- De Vos, A., Van Der Heijden, B. I., & Akkermans, J. (2018). Sustainable careers: Towards a
conceptual model. Journal of Vocational Behavior, 117, 103196.
https://doi.org/10.1016/j.jvb.2018.06.011 - Lawlor, K. B., & Hornyak, M. J. (2012). Smart Goals: How the application of smart goals can
contribute to achievement of student learning outcomes. Developments in Business
Simulation and Experiential Learning, 29. https://absel-ojs-ttu.tdl.org/absel/article/view/90 - Locke, E. A., & Latham, G. P. (2002). Building a practically useful theory of goal setting and task
motivation: A 35-year odyssey. American Psychologist, 57(9), 705–717.
https://doi.org/10.1037/0003-066x.57.9.705 - Locke, E. A., & Latham, G. P. (2019). The development of goal setting theory: A half century
retrospective. Motivation Science, 5(2), 93–105. https://doi.org/10.1037/mot0000127 - Rapuano, V. (2020). Toward Sustainable Careers: Literature review. Contemporary Research on
Organization Management and Administration, 8(1), 41–54.
https://repository.mruni.eu/handle/007/16407
